Toezichtvisie De Sociale Maatschap

De Raad van Toezicht (RvT) van De Sociale Maatschap (DSM) is het hoogste interne toezichthoudende orgaan binnen de organisatie. De missie van DSM is het doorbreken isolement en ondersteunen van mensen om zo (samen) zelfredzaam als mogelijk te zijn, uitgaand van hun eigen kracht, talenten, sociale omgeving en met respect voor ieders eigenheid. Wij stellen het sociale ecosysteem van de Amsterdammer centraal en wij bieden en organiseren ondersteuning daaraan op maat voor mensen die problemen ondervinden door een sociaaleconomische achterstand, fysieke of geestelijke beperking. Wij werken daartoe samen met anderen en vervullen een voortrekkersrol om beleid en voorzieningen te laten aansluiten bij de bestaande en toekomstige vraag. Iedereen doet ertoe! Dit gebeurt in nauwe samenwerking met stakeholders om ervoor te zorgen dat meerjarenbeleid en voorzieningen optimaal aansluiten bij de huidige en toekomstige vraag. In haar rol vervult DSM een voorbeeldfunctie, trendzetter en trekkersrol binnen het maatschappelijke veld.

De RvT richt zich op drie centrale belangen: het belang van de organisatie, het maatschappelijk belang en het belang van de cliënten en belanghebbenden. Hoewel deze belangen soms kunnen conflicteren, is het essentieel dat er een gedeelde visie is tussen de RvT en het bestuur. Deze toezichtvisie biedt helderheid over wat goed toezicht inhoudt en op welke thema’s dit toezicht zich concentreert.

De essentie van toezichthouden bij DSM steunt op twee uitgangspunten: toezichthouden is gebaseerd op vertrouwen en er is een gezamenlijke visie op de maatschappelijke rol en opdracht van DSM. De RvT versterkt de directeur-bestuurder vanuit haar eigen rol, bewaakt ook of er sprake is van goed bestuur en waakt ervoor niet op de stoel van de bestuurder te gaan zitten. Het belangrijkste uitgangspunt van de RvT is: “de missie van DSM versterken en impulsen geven tot verbetering.”

Belang van de organisatie
Als hoogste toezichthoudende orgaan bewaakt de RvT de strategische en operationele doelstellingen van DSM, evenals de kwaliteit van de dienstverlening. Het bestuur is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en legt hierover verantwoording af aan de RvT. De RvT wil vroegtijdig betrokken zijn bij de ontwikkeling van meerjarenbeleid en risicobeheer. Naast deze toezichthoudende rol vervult de RvT ook een klankbordfunctie, waarbij zij beleidsvraagstukken kritisch onderzoekt en advies geeft op basis van een frisse blik. De raad van toezicht is een kritische vriend.

In haar rol als toezichthouder fungeert de RvT als werkgever en vertrouwenspartner in het bestuur, en het is van groot belang dat zij goed en tijdig geïnformeerd wordt. Dit gebeurt via regelmatige monitoring van de voortgang in het jaarplan en financiële cijfers. Toetsingskaders en informatieprotocollen worden gezamenlijk opgesteld met het bestuur. Daarnaast krijgt de RvT een goed beeld van de organisatie via werkbezoeken, bijeenkomsten, en overleg met de Ondernemingsraad, met en zonder de aanwezigheid van het bestuur.

Maatschappelijk belang
De kernwaarden van DSM “Ik zie jou, Ik sta naast jou, Samen maken we het verschil” vormen het fundament van haar maatschappelijke missie. Deze missie is gericht op het ondersteunen van mensen en het bevorderen van hun zelfredzaamheid, binnen de context van welzijn, zorg, jeugd, werk, inkomen en participatie. De RvT van DSM werkt voor en houdt toezicht op een maatschappelijke organisatie die voornamelijk met publieke middelen wordt gefinancierd. Dat leidt tot een bijzondere relatie met de gemeente, die als opdrachtgever meer dan een gewone belanghouder is. Dat kan ons, als toezichthouders, voor een lastig dilemma plaatsen, waar wij ons voortdurend van bewust moeten zijn. Bij de beleidsontwikkeling is de bestuurder sterk afhankelijk van de opstelling van de gemeente. Bij alle afwegingen en uiteindelijke beslissingen, waaronder ook de goedkeuring van het beleid, dient de RvT echter tenminste te toetsen aan de vragen: wat betekent dit voor de continuïteit van de organisatie en wat is de betekenis hiervan voor de cliënt? De antwoorden op die vragen kunnen op gespannen voet staan met de inzet van de organisatie om zich als een gedegen en betrouwbare partner richting de gemeente te presenteren.

Belang cliënten en belanghebbenden
De Sociale Maatschap legt veel nadruk op haar relatie met cliënten en belanghebbenden. De RvT ziet erop toe dat de organisatie de cliënten, vaak kwetsbare groepen, op een efficiënte en respectvolle manier ondersteunt. Deze dienstverlening moet altijd in lijn zijn met de kernwaarden van DSM.

Daarnaast is de relatie met stakeholders, zoals de gemeente en samenwerkingspartners, van groot belang voor de continuïteit van DSM. De RvT houdt toezicht op deze samenwerkingen en zorgt ervoor dat er transparantie is over de financiering en de uitvoering van het meerjarenbeleid. Hierbij wordt voortdurend het belang van de cliënten afgewogen tegen de maatschappelijke doelen van de organisatie. Het is cruciaal dat de RvT erop toeziet dat de belangen van alle betrokkenen in balans blijven

Waarderend toezicht
Bij DSM willen wij waarderend toezicht inzetten om niet alleen te controleren, maar vooral om te versterken wat goed gaat binnen onze organisatie. Deze vorm van toezicht sluit aan bij onze kernwaarden van inclusie, samenwerking en innovatie. Waarderend toezicht biedt ons een kader om kansen te benutten en positief bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van onze organisatie. Het stimuleert een cultuur van vertrouwen en constructieve dialoog tussen toezichthouders, bestuurders en medewerkers, waarin successen worden gevierd en samen wordt geleerd.

Door deze benadering versterken we niet alleen de interne processen, maar ook onze relatie met stakeholders. We werken aan het vergroten van de maatschappelijke waarde van DSM door niet alleen risico’s te beheersen, maar ook proactief in te spelen op technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Op deze manier willen wij een voorbeeldrol vervullen in de maatschappelijke dienstverlening, waarbij innovatie en inclusie centraal staan.

Vertrouwen
We werken op basis van “geïnformeerd vertrouwen” met de directeur-bestuurder samen. We verrassen elkaar niet. Er heerst een sfeer van openheid en vertrouwen binnen de RvT. We communiceren eerlijk en respectvol, zowel onderling als in de relatie met de bestuurder en de organisatie. We delen een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de uiteindelijke koers en de juiste informatieverstrekking.

Veranderende toezichtomgeving
De RvT anticipeert op politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die kunnen leiden tot intensiever toezicht. Dit zal de samenwerking tussen het bestuur en de RvT verder versterken, maar het is van belang dat de RvT haar onafhankelijke positie behoudt. Flexibiliteit is vereist, zodat de RvT kan schakelen tussen een passieve en proactieve rol wanneer dat nodig is, met inachtneming van de bestuurlijke verantwoordelijkheid. Hier komt ook de waarde van “waarde gedreven toezicht” naar voren, waarbij toezicht zich richt op principes en ethiek die bijdragen aan het welzijn van de samenleving. Dit type toezicht is gericht op duurzame lange termijn impact, met oog voor maatschappelijke waarden zoals gelijkheid, integriteit en rechtvaardigheid.

De menselijke maat en maatwerk
DSM hecht veel waarde aan de menselijke maat in zowel haar dienstverlening als toezicht. Dit houdt in dat er altijd ruimte is voor persoonlijke benaderingen en maatwerkoplossingen, waarbij rekening wordt gehouden met de unieke situaties van cliënten en medewerkers. De menselijke maat betekent dat regels en beleid niet rigide worden toegepast, maar dat er wordt gekeken naar de intentie achter de wet- en regelgeving, zodat mensen op een rechtvaardige en zorgvuldige manier worden behandeld. Dit voorkomt dat mensen door complexe regels in de knel komen, en zorgt ervoor dat beslissingen altijd gebaseerd zijn op de specifieke behoeften en omstandigheden van de individuen die DSM ondersteunt. De Rvt ziet erop dat de menselijke maat voldoende wordt meegenomen in de beleidvorming.

Toegevoegde waarde van de RvT
De RvT heeft een duidelijke toegevoegde waarde binnen DSM doordat zij niet alleen toezicht houdt op naleving van regels, maar ook bijdraagt aan de strategische richting van de organisatie. Door haar diverse samenstelling kan de RvT vraagstukken vanuit verschillende invalshoeken benaderen en nieuwe perspectieven inbrengen die essentieel zijn voor het succes van DSM. Inclusie en diversiteit spelen hierbij een belangrijke rol, omdat de RvT actief bijdraagt aan het bevorderen van een inclusieve cultuur waarin iedereen volwaardig kan participeren.

Daarnaast vervult de RvT een klankbordrol voor het bestuur, waarbij zij niet alleen controleert, maar ook ondersteunt en adviseert. Deze rol zorgt ervoor dat het bestuur kan profiteren van de inzichten en expertise van de Raad, vooral op gebieden zoals risicomanagement, innovatie en ethisch bestuur. De RvT brengt externe trends en ontwikkelingen in het vizier, zoals technologische vooruitgang en maatschappelijke verschuivingen, waardoor DSM proactief kan inspelen op de uitdagingen van morgen.

Door voortdurend kritisch te reflecteren op haar eigen functioneren en dat van de organisatie, levert de RvT een belangrijke bijdrage aan de continuïteit en het succes van DSM. Dit wordt gedaan door periodieke evaluaties van zowel het interne functioneren als de samenwerking met stakeholders.

Toezichtskader
Het toezichtskader van de RvT is gebaseerd op de Governancecode Sociaal Werk, die de basis vormt voor goed bestuur, transparantie en ethisch handelen. Binnen dit kader zorgt de RvT ervoor dat DSM voldoet aan de eisen van goed bestuur en dat ethiek, integriteit en verantwoordelijkheid centraal staan in alle beslissingen. Dit houdt in dat de RvT erop toeziet dat DSM haar maatschappelijke doelen nastreeft en tegelijkertijd verantwoording aflegt aan haar stakeholders, zoals de gemeente Amsterdam en samenwerkingspartners.

Belangrijke elementen van het toezichtskader zijn de jaarlijkse zelfevaluaties, waarbij de prestaties van het bestuur en de Raad zelf worden beoordeeld. Deze zelfevaluatie is cruciaal voor het blijven waarborgen van de kwaliteit en effectiviteit van het toezicht. Daarnaast wordt er gekeken naar de impact van beleid op diverse doelgroepen, waarbij inclusie en diversiteit belangrijke pijlers zijn.

Rol als ambassadeur
Het is primair de taak van de directeur-bestuurder om  de contacten met externe stakeholders te onderhouden. De RvT wil, waar dat in afstemming met de directeur-bestuurder nodig en wenslijk is, hieraan bijdragen. De RvT wil DSM positief vertegenwoordigen, zichtbaar zijn voor stakeholders en een positief beeld van DSM helpen uitdragen.

Werkwijze
De RvT werkt volgens duidelijke kaders en protocollen die in samenspraak met het bestuur worden opgesteld. Deze zorgen ervoor dat er transparantie is over de manier waarop beslissingen worden genomen en dat er consistentie is in de rapportages en verantwoording naar stakeholders toe. Dit draagt bij aan een cultuur van openheid en vertrouwen binnen de organisatie, waarbij ethisch en duurzaam handelen altijd voorop staat.

De RvT werkt met drie commissies: de Auditcommissie, de Commissie Kwaliteit & Veiligheid en de Remuneratiecommissie. Elke commissie wordt voorgezeten door een lid van de Raad van Toezicht. Uitgangspunt is dat de drie commissies een voorbereidende rol hebben. Het gesprek over inhoudelijke zaken en besluitvorming vinden plaats in de vergadering van de voltallige RvT. Jaarlijks wordt in afstemming tussen bestuur en RvT een duidelijke jaarcyclus en vergaderagenda opgesteld. Dat geeft zowel voor de RvT als voor de organisatie (i.c. medewerkers) duidelijkheid over de thema’s en onderwerpen en de momenten waarop die in de RvT worden behandeld. Voorafgaand aan elke vergadering van de Raad van Toezicht met de bestuurder heeft de RvT ter voorbereiding daarop een vooroverleg om zich onderling op deze vergadering te beraden. Tweemaal per jaar heeft de RvT een overleg met de Ondernemingsraad: eenmaal als gast tijdens een reguliere OR-vergadering met de bestuurder, en eenmaal in een aparte bijeenkomst tussen de RvT en de OR zonder aanwezigheid van de bestuurder. De RvT voert periodiek overleg met een vertegenwoordiging van de cliënten en stakeholders van de organisatie; dit overleg wordt aangevangen vanaf het moment dat een dergelijk platform door de bestuurder is geïnstalleerd.

Deskundigheidsbevordering
De RvT is een professionele, lerende raad, die zelfstandig informatie vergaart en scholings- en opleidingsprogramma’s volgt om ontwikkelingen in de sector bij te houden. Jaarlijks evalueert de RvT haar functioneren en doet daarvan verslag. Hierbij wordt het oordeel van de bestuurder betrokken.

Gewijzigd en vastgesteld door de Raad van Toezicht in de vergadering van de RvT op
10 december 2024