Pleidooi voor een integrale aanpak. Wethouder Scholtes bezoekt Noord

Op dinsdag 13 juni bracht wethouder Alexander Scholtes een werkbezoek aan Buurtteam Amsterdam Noord. In Buurtkamer De Kleine Wereld werd hij bijgepraat over het werk en bereik van Buurtteam Amsterdam Noord, de Amsterdamse Maatwerk Methode en de samenwerking van het gemeentelijk Doorbraakteam met de Buurtteams. Met op de achtergrond het geluid van spelende kinderen en langsrijdende brommertjes, zoals dat hoort in Noord, werd het een uitermate levendige en informatieve middag.

Will van Schendel, directeur-bestuurder van buurtteamorganisatie Noord en Zuid, opent de bijeenkomst met een presentatie over de situatie in Noord. Mooi is dat wethouder Scholtes zelf ook in Noord woont, evenals de aanwezige stadsdeelbestuurder Esther Lagendijk.

Koepelorganisatie De Sociale Maatschap, waaronder de buurtteams in Noord en Zuid vallen, verzamelt en analyseert sinds 2016 data die inzicht geven waar en welke problemen en hulpvragen er aan de orde zijn binnen deze stadsdelen. De gegevens over Noord spreken boekdelen: relatief veel Amsterdammers zitten hier in de knel en hebben hulp, begeleiding of ondersteuning nodig op verschillende vlakken. Het grootste knelpunt is de bestaanszekerheid, waaronder armoede, en ook de woonproblematiek is enorm, net als in andere stadsdelen. Vaak spelen er, maar minder prominent, veel andere problemen een rol; de nood is hoog en complex. Dit vraagt, aldus Will: “Een benadering waarbij rechtmatigheid en rechtvaardigheid centraal staan.”

Stadsdeelbestuurder Esther Lagendijk en wethouder Alexander Scholtes

Eigen kracht en eigen vraag
Complexe situaties voor Amsterdammers zijn aan de orde van de dag. Samenwerking tussen professionals binnen de buurtteams en daarbuiten is cruciaal om Amsterdammers op maat te kunnen ondersteunen. De Amsterdamse Maatwerk Methode (AMM) is ontwikkeld door professionals van allerlei organisaties, waaronder de voorlopers van de buurtteams. Judith Suurmond, programmamanager Maatwerk & Doorbraken, schetst de ontstaansgeschiedenis en de achtergrond van AMM. De basisgedachte van de methode is glashelder: het perspectief van Amsterdammers staat centraal, niet de regels. Maar zet dat maar eens om in een werkbare methode. Met de AMM is hiermee een grote stap gezet; het bieden van hulp en ondersteuning op maat is de leidraad die veel mogelijkheden schept. Zo wordt uitgegaan van de eigen kracht en de persoonlijke vraag van de Amsterdammer. Het aan de Maatwerkaanpak gekoppelde gemeentelijk Doorbraakteam kan door professionals in het sociaal domein, en dus ook door buurtteams, ingezet worden in casussen waarbij de Amsterdammer en de professionals vastloopt en/of de situatie van de Amsterdammer escaleert. Dit team handelt snel en forceert oplossingen. Judith: “Als het nodig is de regels op te rekken om snel iets te bereiken, dan helpt het Doorbraakteam daarbij. Er zijn voorbeelden genoeg van mensen die juist klem komen te zitten dóór alle regels, die notabene vaak door de overheid opgelegd zijn.”

Praktijk

De Amsterdamse Maatwerk Methode is de methodiek voor alle professionals in Amsterdam en van meet af aan hebben de buurtteams de opdracht gekregen om AMM als basismethodiek te hanteren. Hoe dat in de praktijk werkt, wordt duidelijk uit de verhalen van buurtteammedewerkers Robin Kunst en Pieter van Tilburg. Pieter beschrijft hoe hij iemand ondersteunde die in de nazorg van een schuldhulpverleningstraject zat. De man bleek ongeneeslijk ziek. Hij leek opnieuw in de financiële problemen te komen, omdat allerlei bestaande regels het organiseren van goede extra zorg in de weg zaten. Gelukkig kon deze schrijnende situatie dankzij het inschakelen van een maatwerkcoach van Werk & Inkomen worden voorkomen en werd goede zorg gegarandeerd voor de client. Dat gaf hem, en zijn omgeving, de zo broodnodige rust.

Hoe kan ik helpen?
“Hoe kan ik helpen?” en “wat is er nodig?” vraagt Alexander Scholtes. Belangrijke vragen, want er zijn nog talloze punten die beter kunnen, zo vinden de aanwezigen. Nog steeds zijn er veel regels, protocollen die extra belemmeringen opwerpen en die ook, zo benadrukt een buurtteammanager, de medewerkers zelf onnodig vaak administratief werk opleggen. Voor het behoud van personeel is het van belang dat de administratieve last beperkt blijft en vooral het werken mét de Amsterdammers voorop staat.  Will van Schendel nodigt Scholtes dan ook meteen uit om een dag mee te lopen met een buurtteammedewerker.

Schema of niet…

Hulpverleners weten het al lang: een probleem komt nooit alleen, er ligt altijd een wereld aan andere problemen achter die ook aandacht nodig hebben. Zodra je een stap in goede richting zet, met maatwerk als dat nodig is, komt het volgende probleem zich al aandienen. De problemen van een Amsterdammer presenteren zich niet  volgens een keurig schema, laat staan dat ze zo opgelost kunnen worden. Robin Kunst: “Het is zaak in elk contact weer je eigen route met de Amsterdammer te bepalen, met de AMM als methode in je achterhoofd. Maar heel vaak moeten mensen eerst vrij uit hun verhaal kwijt, voor je het kan hebben over welke stappen iemand wil zetten om verder te kunnen.”

Verfrissend 

De buurtteams zijn nog jong (sinds april 2021) en veel buurtteammedewerkers zijn nieuwkomers in deze sector. Dat is heel verfrissend en vraagt ook om een heldere aanpak. De Amsterdamse Buurtteam Academie (ABA) is opgericht om alle buurtteammedewerkers eenzelfde fundament en basiskennis te geven, vertelt Jacqueline van Willigen; zij is onderdeel van de stedelijke werkgroep Leren en Ontwikkelen. Ze licht toe dat de ABA vorig jaar is opgericht door de gezamenlijke buurtteamorganisaties in de stad en naast de basiskennis ook voorziet in een breed specifiek leeraanbod, zoals kennis op het gebied van dementie, huiselijk geweld, Niet Aangeboren Hersenletsel en alle andere zaken waarvoor je bij het buurtteam terecht kunt.

Zo gaan de ontwikkeling van de buurtteams en het leren en ontwikkelen van buurtteamprofessionals via de ABA door, waarbij het welbevinden van de Amsterdammer de leidraad is, met oog en aandacht voor alle aspecten die daarbij horen. Zoals Scholtes concludeert: “Dit alles is een pleidooi voor een integrale aanpak.”